5/5 - (1 bình chọn)

Mục lục

Altcoin là gì? Khám phá thế giới tiền mã hóa thay thế Bitcoin

Trong kỷ nguyên của tiền điện tử, Bitcoin luôn giữ vị trí là người dẫn đầu, là đồng tiền mã hóa đầu tiên khai phá thị trường. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết đến sự tồn tại và tầm quan trọng của Altcoin – những “người kế nhiệm” tiềm năng, mang trong mình những cải tiến và mục tiêu đa dạng. Bài viết này sẽ đi sâu vào Altcoin là gì, phân loại, vai trò, cũng như những cơ hội và rủi ro khi đầu tư vào chúng.

Altcoin là gì?

Altcoin là từ viết tắt của “Bitcoin alternative” (phiên bản thay thế cho Bitcoin). Thuật ngữ này dùng để chỉ tất cả các loại tiền điện tử được tạo ra sau Bitcoin. Hầu hết các Altcoin đều được “mã hóa” hoặc lấy cảm hứng từ mã nguồn của Bitcoin, nhưng được phát triển với những cải tiến, tính năng mới hoặc phục vụ những mục đích sử dụng cụ thể khác nhau.

Sự ra đời của Altcoin đánh dấu một cột mốc quan trọng trong sự phát triển của công nghệ blockchain và tiền điện tử, mở ra một kỷ nguyên đa dạng hóa, cạnh tranh và đổi mới liên tục.

Thông tin cơ bản về Altcoin:

Tên: Altcoin
Năm thành lập (khái niệm): 2010 (với sự xuất hiện của các Altcoin sớm nhất)
Số lượng: Hơn 9000 Altcoin khác nhau (thống kê có thể thay đổi liên tục)
Đồng Altcoin đầu tiên ghi nhận: Namecoin

Thế giới tiền mã hóa từng là “sân chơi” của Bitcoin. Ra mắt từ năm 2009, Bitcoin chưa bao giờ tụt xuống vị trí thứ hai về giá trị vốn hóa. Tuy nhiên, tính đến nay, mức độ thống trị của Bitcoin không còn tuyệt đối. Nó đang phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ hàng ngàn loại Altcoin đã và đang được phát hành trên thị trường toàn cầu.

Nhiều nhà đầu tư đang dịch chuyển từ Bitcoin sang các loại Altcoin tiềm năng. Một số Altcoin mới nổi thậm chí còn có mức biến động giá mạnh hơn cả Bitcoin, tạo cơ hội để các nhà giao dịch (trader) thu về lợi nhuận đáng kể trong thời gian ngắn.

Lý do Altcoin xuất hiện

Mặc dù là đồng tiền điện tử tiên phong và giữ vị trí số một, Bitcoin vẫn còn tồn tại những hạn chế cố hữu. Những hạn chế này chính là động lực thúc đẩy sự ra đời của các Altcoin nhằm khắc phục và cải thiện nhược điểm của Bitcoin:

Tốc độ giao dịch chậm: Bitcoin chỉ có khả năng xử lý khoảng 4-7 giao dịch mỗi giây (TPS), một con số rất khiêm tốn so với các hệ thống thanh toán truyền thống như VISA (có thể xử lý hàng chục nghìn giao dịch/giây). Điều này gây ra tắc nghẽn mạng lưới và thời gian chờ đợi lâu trong những thời điểm giao dịch cao điểm.
Tiêu thụ năng lượng lớn: Quá trình khai thác Bitcoin (mining) đòi hỏi sức mạnh tính toán khổng lồ, tiêu thụ một lượng điện năng đáng kể, gây ra những lo ngại về tác động môi trường.
Phí giao dịch biến động: Phí giao dịch Bitcoin có thể tăng cao đột ngột khi mạng lưới bị quá tải, khiến việc thực hiện các giao dịch nhỏ trở nên không hiệu quả.
Hạn chế về tính năng và cập nhật: Kiến trúc của Bitcoin có thể khó áp dụng các tính năng mới hoặc nâng cấp phức tạp so với các blockchain khác có thiết kế linh hoạt hơn.

Chính vì những lý do trên, các nhà phát triển đã tạo ra Altcoin với mục tiêu khắc phục những nhược điểm này và mang đến những đột phá mới cho công nghệ blockchain.

Có bao nhiêu đồng Altcoin?

Thị trường tiền điện tử đang chứng kiến sự bùng nổ về số lượng các loại coin. Tính đến thời điểm hiện tại, CoinMarketCap đã liệt kê hàng ngàn mã Altcoin lưu hành trên thị trường toàn cầu. Số lượng này còn tiếp tục tăng lên mỗi ngày với sự ra đời của các dự án mới.

Sự đa dạng này mang đến nhiều lựa chọn cho nhà đầu tư, nhưng cũng đòi hỏi sự nghiên cứu kỹ lưỡng để phân biệt các dự án tiềm năng và tránh xa các dự án lừa đảo hoặc kém chất lượng.

Những Altcoin đầu tiên

Những Altcoin đầu tiên xuất hiện trên thị trường, thường là những bản fork hoặc cải tiến trực tiếp từ mã nguồn của Bitcoin, bao gồm:

Namecoin (NMC)
Litecoin (LTC)
Peercoin (PPC)
Dogecoin (DOGE) (ban đầu được tạo ra như một meme coin, nhưng dần phát triển thành một tài sản kỹ thuật số có lịch sử lâu đời)

Đa số các Altcoin đời đầu này đều sử dụng mã nguồn của Bitcoin với những thay đổi nhỏ về thuật toán, cấu trúc khối hoặc cơ chế đồng thuận để cải thiện tốc độ giao dịch, giảm phí hoặc tăng cường tính bảo mật.

Đã có Altcoin nào thay thế được Bitcoin chưa?

Về mặt lý thuyết, nhiều Altcoin được kỳ vọng sẽ “lật đổ” Bitcoin về vị thế thống trị. Tuy nhiên, trên thực tế, chưa có đồng Altcoin nào có thể thực sự thay thế hoàn toàn vai trò và giá trị của Bitcoin trên thị trường tính đến thời điểm hiện tại.

Bitcoin vẫn giữ vững vị thế là “vua của các loại tiền điện tử” nhờ vào lịch sử lâu đời, sự chấp nhận rộng rãi, tính khan hiếm và vai trò như một kho lưu trữ giá trị (store of value). Mặc dù có những dự án Altcoin phát triển mạnh mẽ và mang lại những đột phá công nghệ, nhưng chúng vẫn chỉ chiếm một phần nhỏ và bổ trợ cho hệ sinh thái tiền điện tử.

Tương lai của thị trường tiền điện tử có thể chứng kiến sự cạnh tranh gay gắt hơn nữa, và có thể một ngày nào đó, một Altcoin tiềm năng sẽ nổi lên và thay đổi cục diện. Tuy nhiên, giống như cách Nokia từng bị thay thế bởi smartphone, đó là một quá trình dài hơi với nhiều yếu tố tác động.

Phân loại Altcoin

Không phải tất cả các loại Altcoin đang lưu hành đều giống nhau. Dựa vào tính chất và mục đích sử dụng, Altcoin thường được phân chia thành các nhóm chính, trong đó có những nhóm quan trọng như Stablecoin và Digital Tokens.

Nhóm Stablecoin

Stablecoin là loại tiền điện tử được thiết kế để duy trì sự ổn định về giá trị. Chúng thường được neo theo giá trị của một tài sản ổn định khác, phổ biến nhất là các loại tiền pháp định (fiat currency) như USD, EUR, JPY.

Sử dụng Stablecoin thay thế cho tiền pháp định trong các giao dịch có thể giúp giảm thiểu chi phí, thời gian xử lý và sự phụ thuộc vào hệ thống ngân hàng truyền thống. Stablecoin có các đặc tính như bình ổn giá, giao dịch phi tập trung (ở một mức độ nhất định), tính bảo mật cao và khả năng mở rộng.

Stablecoin có thể được phân loại thành ba nhánh nhỏ chính:

Stablecoin được hỗ trợ bởi tiền pháp định (Fiat-collateralized stablecoins): Loại Stablecoin này neo theo giá trị của một hoặc nhiều loại tiền pháp định. Ví dụ, 1 USDT thường được cho là tương đương 1 USD. Tuy nhiên, chúng vẫn có thể chịu ảnh hưởng từ các quy định ngân hàng và sự tập trung của tổ chức phát hành.
Stablecoin được hỗ trợ bởi tài sản tiền mã hóa (Crypto-collateralized stablecoins): Loại này được thế chấp bằng các loại tiền điện tử khác. Ví dụ, để phát hành 1 USD giá trị Stablecoin, có thể cần đến 2 USD giá trị tiền điện tử thế chấp để đảm bảo tính ổn định (như MakerDAO sử dụng ETH làm tài sản đảm bảo cho DAI).
Stablecoin không thế chấp (Non-collateralized stablecoins) hoặc Stablecoin thuật toán (Algorithmic stablecoins): Loại này điều tiết nguồn cung dựa trên các thuật toán để duy trì giá trị. Khi giá tăng, nguồn cung có thể được điều chỉnh giảm và ngược lại. Tuy nhiên, nhóm này thường tiềm ẩn rủi ro cao hơn về tính ổn định.

Các Stablecoin phổ biến và có giá trị vốn hóa cao trên thị trường có thể kể đến như USDT (Tether), DAI, USDC (USD Coin). Các loại Altcoin này ngày càng nhận được sự quan tâm của giới đầu tư như một cầu nối an toàn giữa thế giới tiền điện tử và tiền pháp định.

Nhóm Digital Tokens

Digital Tokens (Token kỹ thuật số) thường được phát hành thông qua các hoạt động gọi vốn như ICO (Initial Coin Offering), IEO (Initial Exchange Offering) hoặc IDO (Initial DEX Offering). Chúng được tạo ra và hoạt động trong một mạng lưới ứng dụng hoặc nền tảng blockchain cụ thể.

Mục đích chính của Digital Tokens là để thanh toán phí dịch vụ, truy cập các tính năng đặc biệt hoặc tham gia vào quản trị trong nền tảng mà chúng khởi chạy. Chúng không nhất thiết phải đại diện cho một giá trị độc lập mà thường gắn liền với hệ sinh thái của dự án.

So sánh Bitcoin và Altcoin

Mặc dù đều là tiền điện tử, Bitcoin và Altcoin có những điểm khác biệt đáng kể trên nhiều khía cạnh:

Nguồn cung: Bitcoin có giới hạn nguồn cung là 21 triệu đồng. Nhiều Altcoin có thể có nguồn cung khác, có thể cố định, tăng dần hoặc có cơ chế đốt (burn) để giảm nguồn cung.
Nền tảng Blockchain: Bitcoin chạy trên blockchain riêng của nó. Altcoin có thể chạy trên blockchain riêng của mình hoặc xây dựng dựa trên các nền tảng blockchain hiện có như Ethereum, Binance Smart Chain, Solana, v.v.
Ngôn ngữ lập trình và tính năng: Bitcoin sử dụng ngôn ngữ lập trình đơn giản và tập trung vào chức năng thanh toán. Nhiều Altcoin sử dụng ngôn ngữ lập trình phức tạp hơn, cho phép tích hợp các hợp đồng thông minh (smart contracts), ứng dụng phi tập trung (dApps) và các tính năng sáng tạo khác.
Giai đoạn phát triển: Bitcoin đã trải qua một thập kỷ phát triển, chiếm lĩnh thị trường và được coi là “vàng kỹ thuật số”. Altcoin đa dạng về mức độ phát triển, từ các dự án sơ khai đến những ứng dụng đã có lượng người dùng lớn.

Độ phổ biến: Bitcoin vẫn giữ vị thế là đồng tiền mã hóa phổ biến nhất, được chấp nhận rộng rãi hơn cho các giao dịch mua bán hàng hóa và dịch vụ. Tuy nhiên, các Altcoin như Ethereum (ETH) đang dần khẳng định vị thế khi đứng thứ hai về vốn hóa thị trường và có hệ sinh thái ứng dụng phát triển mạnh mẽ.

Trong hàng ngàn Altcoin, chỉ một số ít có đủ sức cạnh tranh và tạo ảnh hưởng lớn. Tuy nhiên, sự đa dạng này mang lại nhiều cơ hội đầu tư và lựa chọn cho các trader.

Có nên đầu tư Altcoin?

Đầu tư vào Altcoin luôn tiềm ẩn cả cơ hội và rủi ro.

Cơ hội:

Tiềm năng tăng trưởng cao: Nhiều Altcoin có vốn hóa nhỏ và chưa được biết đến rộng rãi, do đó có tiềm năng tăng trưởng mạnh mẽ hơn Bitcoin trong một khoảng thời gian ngắn, đặc biệt trong các giai đoạn “mùa Altcoin” (Altcoin season) khi dòng tiền dịch chuyển khỏi Bitcoin và chảy vào các altcoin.
Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Đầu tư vào các loại Altcoin khác nhau giúp nhà đầu tư phân tán rủi ro và tiếp cận các lĩnh vực công nghệ mới.
“Mùa Altcoin”: Theo lịch sử, khi Bitcoin Dominance (tỷ lệ vốn hóa của Bitcoin so với tổng vốn hóa thị trường tiền điện tử) giảm xuống mức thấp (khoảng 30-35%), một “mùa Altcoin” có thể bắt đầu, mang lại lợi nhuận khổng lồ cho các nhà đầu tư Altcoin.

Rủi ro:

Biến động giá mạnh: Thị trường Altcoin có độ biến động cực kỳ cao. Giá trị của một đồng coin có thể tăng hoặc giảm hàng trăm phần trăm chỉ trong vài ngày, thậm chí vài giờ.
Rủi ro lừa đảo: Có rất nhiều dự án Altcoin chỉ là “bánh vẽ”, được tạo ra nhằm mục đích lừa đảo lấy tiền của nhà đầu tư (ví dụ: các mô hình đa cấp, lừa đảo bơm thổi giá rồi xả hàng).
Rủi ro pháp lý: Nhiều quốc gia vẫn đang trong quá trình xây dựng khung pháp lý cho tiền điện tử, có thể dẫn đến những thay đổi đột ngột về quy định có ảnh hưởng đến giá trị Altcoin.
Thao túng thị trường: Với vốn hóa nhỏ hơn Bitcoin, nhiều Altcoin dễ bị thao túng bởi các “cá voi” (những nhà đầu tư lớn) hoặc các nhóm lợi ích.

Lời khuyên: Việc có nên đầu tư Altcoin hay không phụ thuộc vào khẩu vị rủi ro, kiến thức và chiến lược đầu tư của mỗi người. Nếu bạn quyết định đầu tư, hãy luôn nghiên cứu kỹ lưỡng, chỉ đầu tư số tiền có thể mất và đa dạng hóa danh mục của mình.

Những rủi ro khi đầu tư Altcoin?

Ngoài những rủi ro chung đã đề cập, việc đầu tư Altcoin ẩn chứa những nguy cơ cụ thể:

Dính phải các dự án lừa đảo đa cấp: Nhiều kẻ xấu lợi dụng sự phức tạp của tiền điện tử để tạo ra các mô hình Ponzi hoặc lừa đảo đa cấp ảo, hứa hẹn lợi nhuận cao phi thực tế. Ví dụ điển hình là trường hợp của Bitcoinnect trước đây, đã sụp đổ và gây thiệt hại nặng nề cho nhà đầu tư.
Biến động giá cực đoan: Ngay cả những dự án không lừa đảo cũng có thể trải qua những đợt sụt giảm giá mạnh mẽ do tính chất còn non trẻ và quy mô nhỏ của thị trường tiền điện tử so với các thị trường tài chính truyền thống. Điều này khiến giá cả dễ bị thao túng và biến động khó lường. Ví dụ, đồng MATIC từng có thời điểm giảm hơn 280% chỉ trong vòng 2 ngày.

Nên mua Altcoin vì nó rẻ hơn nhiều so với Bitcoin?

Đây là một sai lầm phổ biến mà nhiều nhà đầu tư mới mắc phải. Việc đánh đồng giá thấp với tiềm năng sinh lời lớn là một suy nghĩ sai lầm:

Giá cả do cung và cầu quyết định: Giá của một đồng coin không chỉ phụ thuộc vào việc nó “rẻ” hay “đắt” so với Bitcoin, mà còn phụ thuộc vào nhu cầu của thị trường. Nếu không có người mua, dù giá có rẻ đến đâu, nó cũng sẽ không tăng giá trị.
Nguồn cung khác biệt: Sự chênh lệch lớn về giá giữa Bitcoin và Altcoin thường đến từ nguồn cung. Bitcoin chỉ có 21 triệu đồng, trong khi nhiều Altcoin có nguồn cung lên đến hàng tỷ đồng. Điều này dẫn đến sự khác biệt lớn về giá trên mỗi đơn vị coin.
Giá trị thực của dự án: Quan trọng hơn giá, nhà đầu tư nên tập trung vào giá trị cốt lõi, công nghệ, đội ngũ phát triển, lộ trình phát triển và tiềm năng ứng dụng của dự án. Một đồng coin “rẻ” nhưng không có giá trị thực sẽ không mang lại lợi nhuận bền vững.

Nói cách khác, giá trị của một tài sản không chỉ nằm ở con số tuyệt đối, mà còn ở sự khan hiếm, nhu cầu và tiềm năng phát triển.

Mua bán Altcoin ở đâu?

Để mua bán Altcoin, bạn cần sử dụng các sàn giao dịch tiền điện tử uy tín. Tuy nhiên, việc tìm kiếm một sàn đáp ứng được nhiều tiêu chí như hỗ trợ đa dạng coin, bảo mật cao, phí giao dịch cạnh tranh và giao diện thân thiện là điều không dễ dàng.

Dưới đây là một số sàn giao dịch phổ biến và được đánh giá cao mà bạn có thể tham khảo:

Sàn Binance: Nổi tiếng là sàn giao dịch tiền điện tử lớn nhất thế giới về khối lượng giao dịch, hỗ trợ hàng trăm loại Altcoin và có hệ sinh thái dịch vụ đa dạng.
Sàn Huobi (nay là HTX): Một trong những sàn giao dịch lâu đời và uy tín, cung cấp nhiều lựa chọn Altcoin và có mặt ở nhiều quốc gia.
Sàn KuCoin: KuCoin được biết đến với việc niêm yết sớm nhiều Altcoin tiềm năng, có phí giao dịch cạnh tranh và giao diện khá thân thiện.
Sàn OKX: Một sàn giao dịch toàn cầu với nhiều cặp giao dịch Altcoin, cung cấp cả giao dịch giao ngay và giao dịch phái sinh.

Khi lựa chọn sàn, hãy ưu tiên những sàn có giấy phép hoạt động (nếu có tại khu vực của bạn), có lịch sử lâu đời, cộng đồng người dùng lớn và các biện pháp bảo mật chặt chẽ.

Lưu trữ Altcoin ở đâu?

Việc lưu trữ Altcoin an toàn là vô cùng quan trọng để bảo vệ tài sản của bạn khỏi các nguy cơ mất mát hoặc đánh cắp.

Lưu trữ trên sàn giao dịch: Đối với những nhà đầu tư giao dịch thường xuyên (trader), việc lưu trữ một phần nhỏ tài sản trên sàn giao dịch là tiện lợi để thực hiện các giao dịch nhanh chóng. Tuy nhiên, đây không phải